پیش از پرداختن به مراحل تدوین استراتژی بهتر است تعریفی کلی از این خود واژه استراتژی ارائه دهیم. استراتژی عبارت است از وسایل و ابزارهایی که افراد و سازمان ها برای رسیدن به اهداف خود آن ها را به کار می گیرند. به طور کلی استراتژی بر دست یافتن به اهداف و منظور خاصی تمرکز نموده و منابع و موارد بخصوصی به آن اختصاص داده خواهد شد. این حالت نشان دهنده مسیر و راه حل های افراد برای رسیدن به موفقیت و پیروزی می باشد. مراحل تدوین استراتژی مهمترین و اساسی ترین کار سازمان و یا افراد می باشند به همین دلیل نمی توان به راحتی از کنار آن ها گذشت و ان ها را نادیده گرفت.
لازم به ذکر است که برای دست یافتن و رسیدن به هدف مورد نظر پیاده سازی و در دست داشتن یک استراتژی زیرکانه بسیار مهم و ضروری خواهد بود. بحث مهم تدوین استراتژی و چگونگی انجام مراحل آن جزء بحث ها و موضوعات بسیار مهم در زمینه مدیریت آن می باشد. معمولا هر استراتژی و تدوین و برنامه ریزی درباره آن دارای مراحلی است که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
مراحل و فرایند تدوین استراتژی چیست؟
مراحل تدوین استراتژی به معنای تفکر و ایده پردازی درباره ی هدفی است که برای خود در نظر گرفته ایم. معمولا مراحل تدوین استراتژی را به یک سفر و نقل مکان تشبیه نموده اند حال اگر بخواهیم سفری سالم و مفیدی را تجربه نماییم لازم است لوازم و ابزارهای آن را مهیا کنیم. باید بدانید که قسمت اعظم این فرایند برنامه ریزی و بخش دیگر را اجزاء آن تشکیل می دهند. داشتن یک استراتژی کارآمد و مناسب مسیر حرکت را برایمان تعیین خواهد کرد و به ما نشان خواهد داد که راه مان را چگونه طی نماییم و اجزاء آن سبب خواهند شد تا ما در مسیر درست حرکت نماییم. طراحان و مدیران اجرایی این مراحل به طراحی و مفهوم سازی و تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته و تمامی شرایط کار را مورد بررسی قرار می دهند و با توجه به این موارد برنامه ریزی مربوطه را انجام خواهند داد. با این تفاسیر می توان مراحل تدوین استراتژی را این گونه بیان نمود.
“خرید و فروش عمده مواد غذایی به راحتی چند کلیک ! سندبادسل بزرگترین پلتفرم آنلاین خرید و فروش عمده“
استارت: مرحله استارت ساده ترین و در عین حال مهم ترین مرحله تدوین استراتژی می باشد. معمولا شروع به کار و استارت در حدود ۲ تا ۴ ماه لازم نیاز دارد که این مدت زمان به میزان اهمیت کار و هماهنگی و انجام فعالیت های مستمر از سوی تمامی عوامل و افراد بستگی دارد.
سنجش میزان آمادگی سازمان و یا افراد: در این مرحله باید میزان آمادگی افراد و یا سازمان را مورد سنجش قرار داد و تمامی جوانب کار را مورد بررسی قرار داد. مثلا باید مشخص شود آیا شرایط برای انجام برنامه ریزی و تدوین آن مهیا بوده و آیا مشکل و مانعی در این راه وجود ندارد و این که می توان در صورت بروز برخی مشکلات و موانع از گیر کردن در آن ها رهایی پیدا کرد و ایا در حال حاضر و در زمان کنونی موقعیت مناسبی برای شروع مراحل مربوطه می باشد یا نه؟
تدوین استراتژی
ایجاد تیم و برنامه: این مرحله قالب کلی مراحل تدوین برنامه استراتژی می باشد. زیرا در این مرحله باید مشخص شود که در تیم مربوطه و تشکیل شده چه کسانی و با چه سوابق و ویژگی هایی باید حضور داشته باشند. در این مرحله باید یک نفر را به عنوان نظارت کننده بر چگونگی پیشرفت کار تعیین کرد در کنار این امر باید یک گروه از افراد باتجربه و خبره را گرد هم آورده تا در تیم برنامه ریزی و تدوین حضور داشته باشند. در این مرحله باید دقت و توجه بالایی را به کار برد تا افراد باتجربه و متخصص و کارشناس را انتخاب نمایید.
“سندبادسل بزرگترین بستر عمده فروشی آنلاین ، سریع ترین راه پیدا کردن تولید کننده ها و تامین‌کننده های کالاهای عمده فقط تو سندبادسل ممکنه!!”
جمع آوری مستندات: در این مرحله باید تمامی اطلاعات مربوطه را جمع آوری کرده و به شکل منظم در یک جای مطمئن نگهداری کنید تا در مراحل بعدی از آن ها استفاده لازم را ببرید. از آن جا که مراحل تدوین استراتژی برای هر فرد و سازمان و نهادی متفاوت می باشد و کنترل و ارزیابی آن امری همیشگی و موقت می باشد لذا کنترل و ارزیابی مستندات و اطلاعات ضروری بوده و باعث می شود تا افراد در شرایط مختلف بتوانند برنامه ریزی خود را ارتقا و یا تعویض نمایند. اطلاعات مربوطه شامل موارد زیر می باشند:
۱: آخرین برنامه ای که تدوین شده است خواه به مرحله اجرایی رسیده و یا نرسیده باشد.
هدف از ایجاد مراحل تدوین استراتژی چیست؟
۲: بیانیه هایی که در حال حاضر صادر شده اند. بیانیه چشم انداز، بیانیه ی ارزش ها و بیانیه ی ماموریت از جمله این بیانیه ها می باشند.
۳: گرفتن آمار مهم از جمله فروش و چشم اندازهای آینده و گزارشات ماهانه راجع به تولید.
۴: طرح های تدوین شده و اجرا شده در مورد امر بازاریابی.
۵: تهیه ی بوم نوع کسب و کار و اشتغال.
۶: صورت حساب های مربوط به ۳ سال گذشته.
مرور نمودن اطلاعات مهمی که جمع آوری و دسته بندی شده اند: این مرحله به عنوان آخرین مرحله تدوین استراتژی معرفی شده و طی آن باید تمامی اطلاعات جمع آوری شده و دسته بندی شده مورد ارزیابی مجدد و مرور قرار بگیرند. در این مرحله باید سه مسئله مهم و اساسی را مورد بررسی قرار دهد. اول این که روندها و پیشرفت ها ی قابل مشاهده و پیش بینی شده را مورد بررسی قرار داد. دومین مسئله این خواهد بود که نقاط ضعف و قوت را مشخص کرده و در راستای آن ها قدم برداشت و سومین مسئله مشخص نمودن این موضوع که آیا جدیدا طرحی را انتخاب و آن را به کار برده اید؟
در نظر گرفتن این موضوعات و مسائل سبب خواهد شد تا افراد و یا سازمان ها و یا شرکت ها به طور دقیق مراحل تدوین استراتژی را به مرحله اجرا در اورده و آن ها را نهایی کنند.
فواید و مزایای مراحل تدوین استراتژی
فرایند و مراحل تدوین استراتژی سبب ایجاد یک نوع سازگاری با شرایط شده و باعث می شود تا افراد و یا سازمان ها با شرایط غیرقابل پیش بینی و یا گوناگونی که پیش خواهند آمد روبه رو شده و بهترین و مناسب ترین راه حل را انتخاب نمایند. هر فرد و سازمانی که چنین برنامه ای را تدوین نمایند و از آن پیروی کنند تجربیات با ارزش و سودمندی را کسب خواهند کرد که ارزش آن ها با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه نخواهند بود.
در چه شرایطی باید مراحل تدوین استراتژی را تغییر داد؟
در بسیاری مواقع معمولا مراحل تدوین استراتژی از جمله چشم انداز و ماموریت به همان نحو قبلی باقی خواهند ماند اما با در نظر گرفتن تغییر شرایط هدف ها استراتژی ها باید به روز و مطابق شرایط حال تغییر نمایند. بر اساس تجربیات و تحقیقات انجام شده هرگاه شاخص های مهم و اساسی عملکرد دست خوش نوسان و تغییراتی بالای ۵ درصد شوند موقع آن فرا رسیده است که استراتژی فعلی را تغییر داده و استراتژی دیگری را جایگزین آن نمود و یا مراحل برنامه ریزی را از نو آغاز کرد.
نکته ی قابل تامل که در رابطه با مراحل تدوین استراتژی وجود دارد این است که باید نسبت به تدوین تمامی مراحل و اجرای دقیق آن حساس بوده و آن را امری مهم در جهت رسیدن به اهداف خود بدانید اما نباید این مسئله را فراموش کرد که هدف رسیدن به تمامی اهدافی است که برای خود تعیین کرده اید. بنابراین بر روی یک استراتژی خاص نباید تعصب داشته بلکه باید در صورت تشخیص کارآمد نبودن یک برنامه ریزی، یک برنامه ریزی دیگر را تدوین و امتحان کرد و این کار را بارها و بارها انجام دهید تا یک استراتژی مناسب را تدوین نمایید.
هدف از تحلیل مراحل تدوین استراتژی چیست؟
معمولا هدف از تحلیل مراحل تدوین استراتژی رسیدن به درک می باشد. برای تحلیل این موضوع تکنیک هایی وجود دارند این تکنیک ها چهار چوب هایی هستند که امکان تشخیص و شناسایی و دسته بندی و همچنین درک عوامل مهم و پایه را از استراتژی برای افراد فراهم می نمایند. تحلیل این موضوع سبب خواهد شد تا افراد و سازمان ها با سختی ها و پیچیدگی های تصمیمات مهم و حساس آشنا شده و خود را با آن سازگار نمایند. تحلیل استراتژی سبب می شود که افراد در یک موقعیت مناسب برای پاسخگویی به سوالات و همچنین سازماندهی اطلاعات قرار بگیرند.
هدف از ایجاد مراحل تدوین استراتژی چیست؟
ایجاد مراحل تدوین استراتژی برای رسیدن به موفقیت جزء ملزومات به شمار می آید. ایجاد این مراحل سبب می شوند تا افراد و یا سازمانها و نهادها تمرکز خود را بر روی بخش های مختلف بیشتر کرده و از اتلاف وقت و هزینه های اضافی جلوگیری کرد. وضع این مراحل باعث می شود تا مدیران و صاحبان موسسه ها و شرکت ها هیچ گونه نگرانی از بابت آینده خود نداشته باشند زیرا تمامی جوانب کار را به کمک این مراحل سنجیده و از پیامدهای مثبت آن باخبر بوده و تا حد زیادی از بروز اتفاقات و حوادث منفی جلوگیری خواهند کرد. به زبان ساده تر به کمک ایجاد مراحل تدوین استراتژی می توان یک نهاد و سازمانی یکپارچه و متمرکز را اداره نمود.
نکته: بسیاری از افراد درک درستی از مسئله ی مراحل تدوین استراتژی نداشته و به اشتباه خیال می کنند که این برنامه ریزی و ایجاد این مراحل بسیار ساده و پیش پا افتاده می باشد در حالی که این طرز فکر اساسا اشتباه می باشد. زیرا این مراحل شامل یک برنامه ریزی ساده نمی باشد بلکه بسیاری مراحل و موارد را در بر خواهد گرفت که در نظر نگرفتن هر یک از آن ها مشکلات و موانع فراوانی را به وجود خواهد آورد.
اهمیت استفاده از استراتژی های انسانی در مراحل تدوین استراتژی
علاوه بر بحث تعیین نمودن توانایی ها و شایستگی های برای ایجاد توسعه در کار، استفاده از استراتژی های انسانی جهت بالا بردن عملکرد افراد و کارکنان لازم و ضروری می باشد. لازم به ذکر است که اجرا نمودن چنین پیشنهادی برای بسیاری سخت و دشوار خواهد بود زیرا معمولا مدیران و روسای شرکت ها و موسسه ها این گونه برنامه ریزی هایی را انجام داده و آن را در قالب طرحی کلی تحویل کارکنان می دهند.
مجریان و مدیران سازمان ها و شرکت ها باید راه کارها و پاداش هایی را برای نیروی انسانی خود در نظر بگیرند زیرا این کار سبب جذب نیروهای جدید شده در نتیجه قادر به رقابت با سایر رقبای خود خواهد بود.
