هر چند ایران در زمینه ی تولید محصولات کشاورزی، ازجمله انگور، بسیار خوب عمل کرده است؛ اما آمارها حکایت از عدم موفقیت صادرات انگور و کشمش دارد. در این مقاله به میزان تولید و صادرات کشمش در ایران و جهان خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب مقاله
از انگور تا کشمش
انگور خشک یا کشمش، یکی از فرآورده های پرطرفدار انگور در جهان است. حدود 600 نوع انگور در جهان شناسایی‌شده و با این تنوع، انواع مختلفی از کشمش نیز در بازار وجود دارد. از انواع انگور، انگور سبز بی‌دانه، انگور سیاه، انگور سبز کشمشی و انگور یاقوتی را می‌توان نام برد. انگور سبز کشمشی با بالاترین کیفیت در سراسر جهان به فروش می‌رسد. انواع کشمش با توجه به نوع انگور، روش و شرایط خشک‌کردن و مواد افزودنی مجاز، به نام‌های مختلفی عرضه می‌گردد.
به گفته سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل، در حال حاضر ۷۵ هزار و ۸۶۶ کیلومترمربع زمین زیر کشت محصول انگور است.
کشمش‌های تولیدشده کاربردهای فراوانی ازجمله در آشپزی، آجیل و همچنین تهیه الکل طبی دارند. بهترین نوع کشمش، کشمشی است که از انگور کاملاً رسیده، در هوای آزاد و در معرض نور خورشید و بدون استفاده از مواد شیمیایی خشک شود.
آمار تولید انگور و کشمش در جهان
صادرات کشمش بی‌ارتباط با توان تولیدی انگور نیست. هرچند بسیاری از کشورهای جهان از روش صادرات مجدد نیز استفاده می‌نمایند اما آمارهای ذیل می‌تواند برای اتخاذ تصمیم جهت صادرات مؤثر باشد. بر اساس آمار منتشرشده‌ی جهانی برای سال 2019، 5 کشور تولیدکننده انگور در جهان به ترتیب عبارت‌اند از:
ایران در سال 2019، با سهم 3.01 درصدی از تولید انگور در جهان، رتبه 11 را به خود اختصاص داد. مطابق آمار اعلامی سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد در سال 2020، ایران سالانه به‌طور متوسط توان تولید حدود 2 میلیون تن انگور را دارد.
در کنار تولیدکنندگان برتر انگور، 5 تولیدکننده برتر کشمش در جهان در سال 2020 در جدول زیر آمده است:
در تولید انگور و به‌تبع آن کشمش، دو عنصر آفتاب و آب تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز هستند. شایان‌ذکر است که 27 درصد انگور به‌صورت تازه در سراسر جهان مصرف‌شده و حدود 2 درصد نیز به‌صورت خشک‌شده (کشمش) مورداستفاده قرار می‌گیرد.
کارشناسان جهانی تخمین زده‌اند تا سال ۲۰۲۴ بازاری به ارزش ۲۵۴ میلیارد دلار پیش روی تولیدکنندگان جهانی انگور قرار خواهد گرفت.
آمار واردات و صادرات کشمش در ایران و جهان
در بالا به تولیدکنندگان برتر انگور و کشمش در جهان اشاره کردیم، حال در این قسمت به بررسی آمار جهانی واردات و صادرات کشمش خواهیم پرداخت.
در ابتدا به صادرکنندگان برتر کشمش در جهان طی سال‌های 2019 و 2020 نگاهی خواهیم انداخت.
همان‌گونه که در نمودار فوق مشخص است ایران در سال 2020 با کاهش صادرات حدود 70 درصد مواجه شد که پاندمی کرونا و نوسانات نرخ ارز از دلایل افت صادرات ایران بوده است.
بیشترین صادرات ایران در سال 2019 به کشورهای ترکیه، روسیه، امارات متحده و اسپانیا بوده است.
ارزش دلاری واردات و همچنین واردکنندگان برتر کشمش در جهان در سال‌های 2019 و 2020، در نمودار زیر آمده است.
از آمار جهانی واردات و صادرات کشمش گفتیم، حال به آمارهای صادراتی ایران نگاهی بیندازیم. طبق آمار اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی، ایران در سال 1399 بیش از 176 هزار تن صادرات کشمش داشته است. مقاصد اصلی صادراتی ایران در سال 1399، کشورهای امارات متحده، عراق، ترکیه و روسیه بوده‌اند.
هرچند ترکیه یکی از تولیدکنندگان بزرگ انگور و کشمش در جهان است، اما صادرات کشمش به ترکیه از ایران انجام می‌شود.
گفتنی است حجم صادراتی و ارزش دلاری کشمش ایران، در سال 1397 به ترتیب بیش از 107 هزار تن و به ارزش بالغ‌بر 152 میلیون دلار گزارش‌شده است. مقایسه آمارهای سال 1397 و 1399 حاکی از رشد صادرات کشمش ایرانی دارد.
سندبادسِل، پلتفرمی مطمئن برای خرید و فروش محصولات
تولید انگور و کشمش در ایران
همان‌گونه که می‌دانید انگور به شکل گسترده‌ای در ایران کشت می‌شود اما تولیدات برخی از استان‌ها از مرغوبیت بیشتری برخوردار هستند. یکی از باکیفیت‌ترین کشمش‌های ایران، کشمش کاشمر است که از کیفیت صادراتی بالایی برخوردار است. پس‌ازآن کشمش تاکستان و ملایر نیز از کیفیت بالایی برای صادرات برخوردار هستند.
همان‌طور که گفته شد روش تهیه کشمش نیز بر کیفیت آن تأثیر می‌گذارد. به‌طورکلی سه روش تولید کشمش در کشور رایج است که در ادامه به‌اختصار به آن‌ها اشاره‌شده است:
-
کشمش طلایی
این کشمش که به کشمش گوگردی نیز معروف است در کشورهای اروپایی و آمریکا متداول است. این محصول از انگور بی‌دانه تهیه‌شده و توسط بخور دود گوگرد خشک می‌شوند. خروجی این روش کشمشی طلایی و زردرنگ است.
-
کشمش آفتابی
همان‌طور که از نامش پیدا است این کشمش در زیر تابش مستقیم نور خورشید و بدون استفاده از مواد شیمیایی تهیه می‌شود. کشمشی که از این روش به دست می‌آید به رنگ قهوه‌ای و تیره است.
-
کشمش تیزابی
برای تسریع خشک شدن انگور از روغن سبزه و کربنات پتاسیم استفاده می‌شود. کشمش‌های حاصل این فرآیند معمولاً به رنگ زرد روشن تا قهوه‌ای هستند.
کربنات سدیم به دو شکل خوراکی و صنعتی وجود دارد. در حال حاضر در بازار ایران کربنات سدیم از سه کشور ایتالیا، کره و چین وجود دارد. نوع ایتالیایی این محصول از کیفیت بهتری برخوردار است.
-
کشمش سایه آفتاب
در این روش انگورها در نخ‌هایی از سقف سالن آویخته شده و در جریان هوا طی مدت 50 تا 60 روز خشک می‌شوند. کشمش‌های به‌دست‌آمده در این روش به رنگ سبز است.
بهترین کشمش برای صادرات کشمش بی‌دانه یا با دانه‌های ریز است.
گفتنی است که کشمش‌ها به‌طورکلی به 5 دستهی سبز قلمی، زرد، تیزابی، آفتابی و مویز تقسیم می‌شوند. تقریباً تمام این کشمش‌ها جنبه صادراتی دارند.
مشکلات پیش روی صادرات کشمش ایران
مشکلات پیش روی صادرات کشمش، جدا از مشکلات صادرات محصولات کشاورزی نیست. مجموعه عوامل تاثیرگذار بر کاهش صادرات کشمش در سال های اخیر را چنین می توان برشمرد:
- وجود تحریم‌ها علیه ایران
- شیوع ویروس کرونا در جهان
- قیمت‌گذاری دستوری و تعهد ارزی
- بی‌ثباتی در قوانین و مقررات صادراتی
- کمبود زیرساخت‌های صادراتی
“در پلتفرم عمده فروشی آنلاین سندباسل از یک کیلو تا یک کشتی را به راحتی بفروش!!!”
عدم توجه به بسته‌بندی مناسب صادرات و فقدان برند سازی قوی و بازاریابی از مسائلی است که صادرکنندگان با آن دست‌به‌گریبان هستند. متأسفانه نبود شناخت کافی و مناسب از کشمش ایران در بازارهای جهانی، یکی از مشکلات جدی پیش روی صادرات است. در این میان برند سازی و اعتمادسازی میان مشتریان خارجی تنها راهکار موفقیت در امر صادرات است.
ترکیه، با تمرکز و توجه به مسئله برند سازی و همچنین بسته‌بندی توانسته بیشترین سهم صادرات به اروپا و آمریکا را به خود اختصاص دهد. نکته قابل‌تأمل آنکه، مقدار قابل‌توجهی از کشمش ایران توسط بازرگانان ترکیه‌ای خریداری‌شده و با سورتینگ و بسته‌بندی مناسب، مجدد به کشورهای اروپایی صادر می‌شود.
گفتنی است صادرات کشمش نیاز به رعایت اصول بسیاری دارد. در حال حاضر در بسیاری از کشورها استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای برای محصولات کشاورزی و فرآورده‌های آن در نظر گرفته‌شده است. بر اساس این استانداردها اگر محصولات به سطح مطلوب نرسیده باشد، اجازه ورود کالا به کشور مقصد داده نمی‌شود.
به گفته برخی کارشناسان، متأسفانه هرساله مقدار قابل‌توجهی از کشمش صادراتی ایران به دلیل دارا بودن سم زیاد در محصول و استفاده از کربنات سدیم نامناسب، برگشت زده می‌شود.
“سندبادسل بزرگترین بستر عمده فروشی آنلاین ، سریع ترین راه پیدا کردن تولید کننده ها و تامین‌کننده های کالاهای عمده فقط تو سندبادسل ممکنه!! “
