در مجموعه مقالات مرتبط با بسته‌بندی در «مجله کسب‌وکار سندبادسل» به تعاریف و تاریخچه بسته‌بندی به‌صورت مبسوط پرداخته شد. در این مقاله به بررسی ارتباط بسته‌بندی با هزینه‌های باربری خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب مقاله
اهمیت بسته‌بندی
مهم‌ترین هدف بسته‌بندی در کنار محافظت از محصول، نمایش ظاهری مطلوب از کیفیت آن است. یک بسته‌بندی مناسب علاوه بر حفاظت از محصول در حین باربری، در قفسه مغازه‌ها نیز از آن حفاظت می‌کند. بسته‌بندی نقش مهم و کلیدی در فرآیند بازاریابی کالا دارد. فعالان حوزه بازاریابی اهمیت بسته‌بندی را چنین بیان می‌کنند:
بسته‌بندی مهم‌ترین شکل تبلیغات است که در حساس‌ترین مرحله خرید، عرض‌اندام می‌نماید.
از منظر بازاریابی، بسته‌بندی بخشی از فروش است. از این‌رو بایستی در ابتدای هر برنامه فروش موردبررسی قرار گیرد. به دلیل اهمیت و درعین‌حال پیچیدگی این مقوله حضور متخصصان رشته‌های مختلف مانند طراحی، گرافیک، فیزیک، شیمی، مهندسی، حقوق، آموزش، حسابداری و … در پروسه طراحی و بسته‌بندی الزامی است.
کاربردهای بسته‌بندی
وقتی از بسته‌بندی سخن به میان می‌آید، اولین نکته‌ای که به ذهن می‌رسد تأثیر بسته‌بندی در حفاظت از محصول است. اما کاربردهای دیگری نیز برای بسته‌بندی در نظر گرفته‌شده که عبارت‌اند از:
- محافظت:محافظت از محصول در برابر آسیب‌های محیطی
- حفظ و نگهداری: افزایش عمرقفسه‌ای محصولات با استفاده از تکنیک‌هایی چون EMAP
- تشخیص ماهیت محصول:یک طراحی خلاقانه محتوا و کیفیت محصول بسته‌بندی‌شده را نمایان می‌کند.
- استفاده آسان وبی‌دردسر: ایده‌های بکر کاربرد بسته‌بندی را جذاب‌تر و آسان‌تر می‌نماید.
- ایجاد تمایز: بسته‌بندی هوشمندانه می‌توان یک کالا را از کالاهای مشابه خود متمایز نموده و ارزش رقابتی بیافریند.
- ارتباط برقرار کردن: بسته‌بندی می‌تواند حس خاص و نابی در فرد ایجاد کرده و درنهایت خرید را به همراه داشته باشد.
- برند سازی: بسته‌بندی با جوهره و ماهیت برند ارتباط منطقی برقرار نموده و می‌تواند در ذهن مخاطب نقش ببندد.
سندبادسِل، پلتفرمی مطمئن برای خرید و فروش محصولات
اصول بسته‌بندی مناسب
به‌طورکلی بسته‌بندی از سه دیدگاه قابل‌بررسی است:
- مشتری: بحث محافظت و کاربردی بودن بسته‌بندی برای مشتری ایجاد جذابیت می‌کنند.
- بازرگانی:به‌عنوان برندینگ و هویت کالا مورداستفاده قرار می‌گیرد.
- تولیدی: هزینه بسته‌بندی نسبت به ارزش محصول موردنظر است.
از دیگر اصول مهم که در بسته‌بندی محصول باید موردتوجه قرار گیرد، عبارت‌اند از:
- رنگ بسته‌بندی
- نقوش و تصاویراستفاده‌شده در طراحی
- خلاقیت در بسته‌بندی
بیشتر بخوانید: اهمیت طراحی گرافیکی بسته‌بندی
اشتباهات رایج در بسته‌بندی
کم‌توجهی به طراحی و اجرای بسته‌بندی، می‌تواند مانعی برای فروش محصول باشد. فقدان بسته‌بندی مناسب برای یک محصول خوب و باکیفیت، احتمال شکست محصول در فرآیند بازاریابی و فروش را بسیار بالا می‌برد. از اشتباهات رایج در بسته‌بندی می‌توان به این موارد اشاره نمود:
- عدم تناسب بسته‌بندی با بازار هدف
- بسته‌بندی بیش‌ازحد بزرگ
- گیج‌کننده بودن بسته‌بندی
- منسوخ بودن نوع بسته‌بندی
بیشتر بخوانید: بسته‌بندی مدرن محصولات کشاورزی
نکات مهم در بسته‌بندی
همانگونه که گفته شد یکی از اهداف مهم بسته‌بندی، محافظت از محصول در برابر آسیب‌های محیطی در حین حمل‌ونقل است. مجموعه مواردی که در بسته‌بندی باید مورد توجه قرار گیرد در ادامه آمده است:
- مطابقت با استانداردها
- تطابق با مقررات و قوانین کشور مبدأ و مقصد(هنگام صادرات)
- طراحی بسته‌بندی متناسب با نیازها و خواسته‌های بازار هدف(بازار داخلی و خارجی)
- توان حفاظت و نگهداری از ویژگی‌های کالا حین حمل‌ونقل (دریایی، هوایی، زمینی)
- تناسب بسته‌بندی با جایگاه بار دستگاه‌ها یا ماشین‌های بارگیری
- بسته‌بندی نوآورانه و مهندسی‌شده (در مقابل فشارهای ناشی از پشته سازی، لرزش، جذر و مد دریا، فشار، رطوبت هوا و… مقاوم باشد.)
در صورت بهینه نبودن بسته‌بندی، فضای موجود در ماشین بارگیری به هدر خواهد رفت. هدر رفتن ۲۰ درصدی از فضای یک کانتینر حمل بار، بیش از ۴ درصد بر قیمت تمام‌شده محصول خواهد افزود.
ارتباط بسته‌بندی با هزینه‌های باربری
در خصوص ارتباط بسته‌بندی با هزینه‌های باربری توجه به برخی نکات ضروری است. بسته‌بندی‌ها چه برای ارسال‌های داخلی و چه برای صادرات، باید به‌گونه‌ای باشند که استفاده از ظرفیت ماشین‌های حمل بار را به حداکثر برساند. بسته محصولات در جعبه‌های خاصی برای حمل قرار می‌گیرند. جعبه‌ها نیز می‌بایست مضربی از پالت‌های به‌کار رفته باشد. انواع مختلف پالت عبارت‌اند از:
- چوبی
- فلزی
- پلاستیکی
- چوبی پیش فشرده
پالت EUR متداول‌ترین پالتی است که در صادرات مورداستفاده قرار می‌گیرد. ابعاد این پالت 1200 در 800 در 144 میلی‌متر است. اگر جعبه‌های به‌کاررفته، مضربی از ابعاد بالا باشند، حداکثر فضای پالت مورداستفاده قرار خواهد گرفت و طبیعتاً هزینه حمل نهایی بار اقتصادی‌تر خواهد بود.
دقت داشته باشید که بسته‌بندی محصولات باید به شکلی باشد که به بهینه‌ترین شکل ممکن به ترتیب:
- در جعبه‌های مخصوص
- سپس در پالت
- و سرانجام در کانتینر حمل بار قرار گیرند.
انواع روش‌های بسته‌بندی
گفتنی است که گزینه‌های بسته‌بندی منحصربه‌فرد نیستند و می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده نمود. برخی از انواع روش‌های بسته‌بندی به شرح زیر هستند:
- بسته‌بندی آزاد
- رول فلزات
- بیگ بگ یا جامبو بگ
- پُلی بگ
- کارتن پالت
- جعبه چوبی
- بشکه
- شرینک پلاستیکی
- بسته‌بندی عدل
چرایی استفاده از پالت
استفاده از پالت موجب می‌شود به‌جای سطح، از حجم انبار به‌درستی استفاده شود. با استفاده از پالت احتمال آسیب رسیدن به کالا در حین باربری به حداقل ممکن می‌رسد. از سوی دیگر استفاده از پالت در می‌تواند هزینه حمل‌ونقل را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. به عبارت دیگر، استفاده از پالت مناسب امنیت بار را ارتقاء بخشیده و نظم و نگهداری کالا در انبار را به همراه دارد. اما چگونه باید پالت مناسب را انتخاب نمود؟
همانگونه که گفته شد، انتخاب پالت مناسب از مراحل حساس حمل بار است. معیارهای مهم در انتخاب پالت در ادامه آمده است:
- اندازه مناسب: پالت کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از بار، هر دو آسیب‌زا هستند. در سیستم حمل‌ونقل امروزی، بیشتر از اندازه‌های 80 در 120، 11 در 120 و 80 در 60 استفاده می‌شود.
- نوع پالت: در میان انواع مدل‌های پالت، یوروپالت، بلاک پالت و مینی پالت پرکاربردترین مدل‌ها هستند. بلاک پالت‌ها پراستفاده‌ترین پالت برای جابجایی بارهای عظیم به حساب می‌آیند.
- ظزفیت حمل: ظرفیت حمل پالت‌ها یکسان نیست. هر پالت ظرفیت حمل حداقلی و حداکثری دارد. معمولاً با توجه به آزمایشات، مقدار استانداردی برای حمل ایمن بار توسط پالت‌ها تعیین می‌شود.
- جنس پالت: ظرفیت و توان حمل بار باکیفیت پالت ارتباط مستقیم دارد. به‌طورمعمول پالت‌های چوبی مقام‌ترین پالت‌ها هستند. پالت‌های پلی استر و مقوایی عموماً یک‌بارمصرف بوده و وزن کمی را حمل می‌کنند. شرایط جوی در فرآیند حمل‌ونقل نیز در انتخاب نوع پالت مؤثر است.
استانداردهای جهانی بسته‌بندی مناسب صادرات
جهت حصول اطمینان از انطباق بسته‌بندی‌ها با استانداردهای صادراتی، استانداردهای صنعتی در سطوح بین‌المللی تعریف‌شده است که در ذیل به آنها اشاره می شود:
- انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل بی‌خطر (ISTA)
- سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO)
- انجمن مواد و آزمون آمریکا (ASTM)
در ادامه شما را به مطالعه مطلبی با عنوان معرفی استانداردهای بسته بندی که توسط انجمن علوم و فناوری بسته‌بندی ایران، تهیه و تدوین‌شده است، دعوت می‌نماییم.
بیشتر بخوانید: بسته‌بندی مناسب صادرات
