معرفی انواع تولید و تجارت دمنوش های گیاهی در ایران

بررسی ها نشان می دهد که تبلیغات جهانی استفاده از انواع دمنوش سودمند روز به روز در حال افزایش است. دمنوش قدمتی دیرینه در تاریخ بشر دارد و از رمان های دور برای درمان بسیاری از بیماری از انواع دمنوش و گیاهان دارویی استفاده می شد. در این مقاله به بررسی تولید و تجارت دمنوش های گیاهی در ایران خواهیم پرداخت.

تاریخچه دمنوش

انواع دمنوش های گیاهی از زمان های قدیم با مقاصد مختلف مورد استفاده قرار می گرفت. تاریخچه دقیقی از مصرف نخستین چای و دمنوش در دست نیست؛ اما افسانه هایی وجود دارد که خلق اولین دمنوش را به یک رخداد شگفت انگیز ارتباط می دهد. در افسانه های چین باستان آمده است که 2700 سال قبل از میلاد مسیح، امپراطور شنونگ در زیر درختی استراحت می کرد. در همان حال تعدادی از برگ درخت در ظرف آب گرم او می افتد. عطر و طعم ایجاد شده از این ترکیب برای امپراطور جذاب بود و اینگونه بود که دمنوش مورد استقبال وی قرار گرفت.

امپراطور شنونگ به عنوان خدای داروهای گیاهی چینی شناخته می شود.

در ادامه روند طب سنتی در جهان، انواع دمنوش های گیاهی برای درمان بیماری های مختلف توسط اطباء تجویز می شد. دیوسکوریدس، پزشک و داروساز یونانی، در کتاب خود با عنوان «د ماتریا مدیکا» از خواص نزدیک به 600 گیاه به صورت دمنوش نوشته است.

دمنوش چیست؟

دمنوش نوعی نوشیدنی است که از اجزاء مختلف یک گیاه دارویی که قابلیت حل در آب را دارند، تولید می شود. هر چند گیاهان دارویی استفاده شده در دمنوش ها، منشاء طبیعی دارند اما مصرف زیاد و غیرعلمی برخی گیاهان دارویی می تواند خطرات جدی ای را به همراه داشت باشد. از آنجا که دمنوش ها نیز بر پایه گیاهان دارویی تهیه شده اند؛ لذا مصرف بدون آگاهی آنها نیز برای فرد مخاطره آمیز خواهد بود.

به نوشیدنی های ساخته شده از گیاه هاین دارویی و ادویه جات، دمنوش گفته می شود.

دمنوش ها به سه دسته کلی تقسیم می شوند:

• جوشانده (دمجوش)
• خیسانده
• دم کرده (دمنوش)

در تهیه دمجوش ، مقداری از گیاه موردنظر در آب خیسانده شده و سپس جوشانده می شود. در روش خیسانده، گیاه بدون حرارت و تنها از طریق خیسانده شدن آماده مصرف می شود. و در روش آخر، گیاه به روش سنتی و معمول با آب جوش، دم می شود و پس از چند دقیقه آماده مصرف است.

سندبادسِل، پلتفرمی مطمئن برای خرید و فروش محصولات

تولید دمنوش های گیاهی

با توجه به علاقه و توجه روزافزون مردم به بحث سلامت و سبک زندگی سالم، حضور دمنوش ها در سبد خرید خانوار نیز پررنگ تر از قبل است. با توجه به این نیاز روزافزون، تولید دمنوش های ارگانیک و استاندارد می تواند به فعالیتی سودمند مبدل گردد. مواد اولیه مورد نیاز در تهیه دمنوش های گیاهی از دو طریق تهیه می شود:

1. گیاهان ارگانیک موجود در طبیعت
2. تولید گیاهان از طریق کشت بافت

برداشت گیاهان دارویی از طبیعت بایستی منطبق با اصول برداشت پایدار گیاهان دارویی در طبیعت و در جهت حفظ تنوع زیستی صورت پذیرد.

یک شرکت آلمانی موفق به تولید دمنوش های گیاهی با گواهی حفظ تنوع زیستی از اتحادیه «تجارت زیستی اخلاقی» شده است.

در روش کشت بافت، که از ارکان مهم فناوری زیستی است، گیاهان با کمک مهندسی ژنتیک و فناوری های روز دنیا کشت می شود. گیاهان حاصل از این نوع کشت، عاری از هرگونه باکتری، بیماری و قارچ هستند.

چای ایرانی به دلیل خواص ارزشمند آن، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. 

خط تولید دمنوش گیاهی

در این بخش به معرفی گام ها و مراحل تهیه دمنوش های گیاهی می پردازیم.

• تهیه مواد اولیه

مواد اولیه گیاهان دارویی به صورت فله از مزراع تولید گیاهان دارویی و تامین کنندگان اصلی تهیه می شود. انتقال می بایست در کوتاهترین زمان ممکن و در خنکی هوا انجام شود.

• کنترل کیفیت مواد اولیه

در این مرحله از برخی آزمون های کیفی برای سورتینگ مواد اولیه استفاده می شود که مهم ترین آن بررسی ظاهری گیاهان است. احتمال وجود تخم حشرات در گیاهان گلدار  بسیار زیاد است و به همین دلیل از باینو کولر برای بررسی گیاهان استفاده می شود. درخصوص گیاهان برگ دار، مواردی چون سوراخ شدن، پارگی و موزاییکی شدن می تواند دلیل وجود بیماری باشد.

• شست و شو و خشک کردن

در تولید دمنوش، برگ های گیاهان بایستی به خوبی شسته شود؛ اما قسمت هایی مانند گل ها نیازی به شست و شو ندارند. برای پاکسازی این قسمت ها می توان از الک جداسازی استفاده نمود. پس از شست و شوی قسمت های مورد نیاز، مواد اولیه وارد بخش خشک کن می شوند. طی عملیات خشک کردن، گیاهان شسته شده در دمای 30 تا 35 درجه سلسیوس و به دور از نور مستقیم خورشید خشک می شوند. خشک کردن در دمای بالاتر یا زیر نور مستقیم خورشید موجب از بین رفتن ترکیبات موثر گیاهان دارویی می شود.

• سورتنیگ و درجه بندی

پس از خشک شدن کامل گیاهان دارویی، نوبن مرحله بوجاری است. گیاهان خشک روی نقاله های مشبک لرزان و در جریان وزش باد حرکت داده می شوند تا خاک آنها جدا شود. مرحله درجه بندی با استفاده از الک های لرزان با مش های مختلف صورت می گیرد. خروجی مش های با قطر بالاتر از 5 میلی متر برای دمنوش، قطر کمتر از 5 میلی متر برای چاشنی استفاده می شود. خروجی مش های با قطری کمتر از 2.3 میلی متر به عنوان کم کیفیت ترین محصول خط تولید، به صورت دمنوش در چای کیسه ای مورد استفاده قرار می گیرد.

• فرمولاسیون

این مرحله در صورت تولید دمنوش های ترکیبی، در خط تولید تعریف می شود. در تهیه دمنوش های ترکیبی، اصول اختلاط دمنوش ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. این بخش از تولید بایستی زیر نظر یک متخصص انجام شود. معمولا دمنوش های ترکیبی با هدفی خاص تهیه می شوند مانند دمنوش های انرژی زا، کاهنده فشار خون، آرام بخش و … .

• بسته بندی

در بسته بندی گیاههان دارویی بایستی به شکلی باشد که از گیاهان در برابر رطوبت و تابش مستقیم نورخورشید محافظت نماید. انواع بسته بندی گیاهان دارویی بدین شرح است:

• فله ای : در ظروف در بسته با وزن های مختلف. جنس بسته بایستی نسب به رطوبت غیرقابل نفوذ باشد.
• کیسه ای سلولزی: این کیشه ها بایستی با یک بسته بندی ثانویه کاغذی پوشش داده شده و در جعبه های کاغذی قرار گیرند. در نهایت روی جعبه با پوشش پلیمری پوشانده شود.

• انبارداری

در این مرحله، دمنوش های تولید شده باید در دمای معمولی و با رطوبت پایین نگهداری شوند. نحوه چیدمان بسته ها باید به شکلی باشد که هوا در اطراف آن به خوبی جریان داشته باشد.

ایده ای نو در ارائه دمنوش های گیاهی

در مقاله ای علمی-پژوهشی  با عنوان «تولید دمنوش های کپسولی» که در نخستین کنفرانس فیتوشیمی گیاهان دارویی ارائه شد، از روش نوینی برای نحوه ارائه دمنوش های گیاهی سخن به میان آمده است. این پژوهش با هدف افزایش مصرف دمنوش های گیاهی و در راستای کارآفرینی و افزایش تجارت گیاهان دارویی انجام شده است. از دیگر اهداف این پژوهش را چنین می توان بر شمرد:

• کاربرد ساده و سریع محصول
• قابلیت دسترسی آسان
• سهولت در حمل و نقل
• حفظ کیفیت و خواص دارویی گیاهان

گیاهان دارویی آسیاب شده، پس از فرآوری جزئی دمایی، داخل کپسول های استاندارد و بهداشتی ریخته شده و آماده مصرف می شود. کپسول های گیاهان دارویی را می توان در یک فنجان آبجوش انداخت و پس از چند دقیقه مصرف نمود.

“سندبادسل ، بازاربزرگ عمده فروشی کالا با تنوعی بالا از محصولات به قیمت عمده ، مرجع خرید تجار و بازرگانان ایرانی و خارجی و مرجع محصولات عمده ایرانی”

تجارت دمنوش های گیاهی

دمنوش های گیاهی به لحاظ دسته بندی محصول، زیرمجموعه کد تعرفه 0902 قرار می گیرند؛ از این رو امکان ارائه آمارهای تفکیکی از تجارت جهانی این محصول وجود ندارد. امارهای غیررسمی داخلی که توسط برخی کارخانجات تولید دمنوش های گیاهی منتشر شده، نشان می دهد که در حال حاضر بیشترین صادرات دمنوش های گیاهی به کشورهایی نظیر گرجستان، عراق، آفریقای جنوبی و امارات انجام می شود. در صورت ورود گسترده و برنامه ریزی شده به بازارهای صادراتی، این حیطه صادراتی می تواند سودی نزدیک به 100 درصد را عاید صادرکنندگان نماید.

پیش بینی های جهانی، نشان از رشد قابل توجه تجارت دمنوش های گیاهی تا سال 2027 دارد.

بی شک کیفیت و ارگانیک بودن محصولات، تبعیت از قوانین و استانداردهای بهداشتی سختگیرانه اتحادیه اروپا و عضویت در اتحادیه هایی چون اتحادیه «تجارت زیستی اخلاقی» می تواند به ورود موفق به بازارهای جهانی را به همراه داشته باشد. شناخت ذائفه مصرف کنندگان هدف، بازارشناسی و بازاریابی تکنیکی و بسته بندی های خلاقانه از دیگر کلیدهای موفقیت در امر صادرات است.

صادرات دمنوش به لیمو به کشورهای عربی، در سال های اخیر با رونق خوبی همراه بوده است.

در بررسی منابع خبری، اطلاعات ضد و نقیضی درخصوص واردات دمنوش هایی چون گل گاوزبان، بهارنارنج و غیره به کشور به چشم می خورد که قابل بررسی و تامل است. ایران با دارا بودن اقیلم مناسب خاستگاه بسیاری از گیاهان دارویی است و خود می تواند صادرکننده موفق این عرصه باشد. لذا واردات دمنوش های گیاهی که تولید داخلی دارد، بایستی از سوی مراجع ذی صلاح مورد بررسی قرار گیرد.

“رایگان و بدون کارمزد، از یک کلیو تا یک کشتی از محصولات غذایی،آرایشی بهداشتی و صنایع دستی رو در سایت سندبادسل بفروش. کافیه فقط ثبت نام کنی!!!!  “