نخستین چیزی که در فرآیند بازاریابی و فروش یک محصول به چشم می‌آید، نوع بسته‌بندی و ارائه آن محصول است. در حقیقت بسته‌بندی تبلیغ بصری کالا است. یک بسته‌بندی مناسب و شایسته این حس را به مصرف‌کننده انتقال می‌دهد که محصول نیز از کیفیت لازم برخوردار است. در این مقاله به اهمیت بسته‌بندی مناسب صادرات خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب مقاله
تعریف بسته‌بندی
بسته‌بندی در تعریف علمی یک سیستم هماهنگ است که هدف آن آماده‌سازی کالا جهت حمل‌ونقل، انبار کردن، توزیع، فروش و مصرف است. در حقیقت بسته‌بندی عملیات پیچیده تجاری است که علم و هنر و صنعت را در هم می‌آمیزد. بسته‌بندی در بنیادی‌ترین شکل خود، کارکردهای محافظت، نگهداری، حمل‌ونقل، اطلاع‌رسانی و فروش را شامل می‌شود. یکی دیگر از کارکردهای بسیار مهم بسته‌بندی، کارکرد بازاریابی آن است.
جامع‌ترین تعریف از بسته‌بندی در سال 1962 توسط پین ارائه شد. در این تعریف سه‌بخشی چنین آمده است:
- سیستمی که زمان تهیه کالا را جهت انتقال، توزیع، ذخیره، خرده‌فروشی و مصرف کاهش می‌دهد.
- یک عمل فنی و اقتصادی است که هزینه تحویل کالا را به حداقل می‌رساند؛ اما هم‌زمان فروش و سود حاصل از آن را به حداکثر می‌رساند.
- یک مفهوم تضمین‌کننده برای تحویل کالا به آخرین مصرف‌کننده در شرایط مطلوب و با کمترین هزینه است.
بسته‌بندی به محصول جسم، روح و علت وجودی می‌بخشد.
تاریخچه بسته‌بندی
امروزه بسته‌بندی به جزئی لازم و ضروری از زندگی مدرن مبدل شده است. بی‌گمان بشر شیوه‌های بسته‌بندی را از طبیعت الهام گرفته است. طبق اسناد تاریخی، نخستین قوانین تأثیرگذار در خصوص بسته‌بندی کالاها، 250 سال پیش از میلاد مسیح و در یونان باستان اجراشده است. آن زمان یونانیان روغن‌زیتون را در ظروف خاصی به نام آمفورا بسته‌بندی و به نشان دولتی ممهور می‌کردند.
از سال 1900 میلادی بسته‌بندی‌های منعطف مطرح شد. باگذشت زمان روش‌های دیگری چون بسته‌بندی مانند بسته‌بندی در خلأ، بسته‌بندی پلاستیکی، بسته‌بندی به روش اتمسفر کنترل‌شده و … مورداستفاده قرار گرفت؛ اما بروز انقلاب صنعتی، تحولات اساسی را در صنعت بسته‌بندی ایجاد نمود که این تحولات را چنین می‌توان برشمرد:
- رشد و شدت گرفتن رقابت
- اهمیت بیشتر به مقوله بهداشت و سلامت محصولات
- تدوین استانداردهای جدید برای مواد غذایی
- راحت‌طلبی مصرف‌کنندگان
- رواج فروشگاه‌های بزرگ
- پیشرفت فنّاوری
سندبادسِل، پلتفرمی مطمئن برای خرید و فروش محصولات
اهمیت بسته‌بندی
همان‌طور که گفته شد بسته‌بندی یکی از مهم‌ترین و درعین‌حال حساس‌ترین مراحل عرضه کالا است. اهمیت بسته‌بندی تا بدان جا است که گاهی کیفیت و محتوای درون بسته‌بندی تحت تأثیر نوع بسته‌بندی قرار می‌گیرد. بسیاری از مصرف‌کنندگان بخشی از کیفیت محصول را به بسته‌بندی آن نسبت می‌دهند.
بسته‌بندی عامل تمایز از رقبا و نوعی مزیت رقابتی است. بسته‌بندی خلاق و نوآورانه می‌تواند ادراک مصرف‌کنندگان را تحت تأثیر قرار دهد و از این طریق یک موقعیت خرید در بازار ایجاد نماید. عللی که اهمیت بسته‌بندی را به‌عنوان یک ابزار بازاریابی دوچندان می‌کند، عبارت‌اند از:
- عادت جدید رسانه‌ای (نقش و اهمیت نشان تجاری در تبلیغات رسانه‌ای جدید)
- اهمیت تصمیمات ناگهانی خرید در فروشگاه
- افزایش آگاهی از اهمیت بسته‌بندی به‌عنوان ابزاری برای ایجاد تمایز و هویت برای کالا
اسپانیا که یکی از صادرکنندگان نام‌آشنای زعفران در جهان است، زعفران صادراتی خود را از ایران خریداری کرده و با سورتینگ و بسته‌بندی مناسب، این طلای سرخ را باقیمت بالا به سایر کشورها صادر می‌کند.
ویژگی‌های یک بسته‌بندی خوب
همان‌گونه که در قسمت‌های قبل اشاره کردیم، وظایف اصلی بسته‌بندی، حفاظت و نگهداری از کالا تا رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی است. مجموعه ویژگی‌هایی که کنار حفاظت از محصول، برای یک بسته‌بندی مطلوب در نظر گرفته‌شده بدین شرح است:
- آسودگی استفاده از محصول با کمک بسته‌بندی مدرن (درج اطلاعات محصول، نحوه استفاده، نشان استاندارد و…)
- پیروی بسته‌بندی از اصول و استانداردهای بهداشتی
- طراحی خلاقانه برای سهولت حمل و استفاده
- طراحی بر اساس نوع محصول و دیدگاه مصرف‌کننده نهایی
- ایجاد گیرایی و جلب‌توجه مشتری
- دارا بودن اطلاعاتی چون علائم ایمنی و اطلاعات بازرگانی
اشتباهات رایج دربسته بندی
کم‌توجهی به طرح و اجرای بسته‌بندی، می‌تواند مانع از فروش محصول شود. حتی اگر یک محصول خوب و باکیفیت تولید کرده باشید، اما به فرآیند بسته‌بندی توجه ننموده باشید، احتمال شکست در فرآیند فروش محصول بسیار بالا است. از اشتباهات رایج در بسته بندی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تناسب بسته‌بندی با بازار هدف
- بسته‌بندی بیش‌ازحد بزرگ
- گیج‌کننده بودن بسته‌بندی
- منسوخ بودن نوع بسته‌بندی
نقش بسته‌بندی در صادرات
همان‌گونه که اشاره شد، بسته‌بندی کالا بخش مهمی از بازاریابی و فروش کالا است. کمتر پدیده‌ای ارتباطیِ مانند بسته‌بندی، دو ویژگی جاذبه فردی و اجتماعی را توأمان با خود دارد. این موضوع هنگامی‌که بحث صادرات به میان می‌آید، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند.
دربسته بندی صادراتی باید به فرهنگ و سلیقه کشور مقصد دقت شود. برای مثال در چین بسته‌بندی‌هایی بارنگ زرد و قرمز بیشتر مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد چراکه نشانه وفاداری در فرهنگ چینی است؛ و یا رنگ سبز در ترکیه و اتریش مورد اقبال همگان است.
بسته‌بندی مناسب صادرات، یکی از اصول اساسی برای موفقیت در امر صادرات است. توجه به بسته‌بندی به‌خصوص برای راه‌یابی به کشورهای توسعه‌یافته که مشتریان دارای قدرت خرید بالا بوده و در کنار کیفیت محصولات، نحوه ارائه و بسته‌بندی نیز برای آنان اهمیت دارد، بیش‌ازپیش نمود پیدا می‌کند. در حقیقت علاوه بر کیفیت محصول، این بسته‌بندی است که توان رقابتی در بازارهای بین‌المللی را مشخص می‌نماید.
“رایگان و بدون کارمزد، از یک کلیو تا یک کشتی از محصولات غذایی،آرایشی بهداشتی و صنایع دستی رو در سایت سندبادسل بفروش. کافیه فقط ثبت نام کنی!!!! “
نکات مهم در بسته بندی صادرات
ازآنجاکه امر صادرات همواره با حساسیت‌های بیشتری همراه است، توجه به برخی نکات حائز اهمیت است. در ادامه برخی از این موارد اشاره‌شده است:
- مطابقت با استانداردها
- تطابق با مقررات و قوانین کشور مبدأ و مقصد
- طراحی بسته‌بندی متناسب با نیازها و خواسته‌های بازار هدف
- توان حفاظت و نگهداری از ویژگی‌های کالا تا کشور مقصد
- تناسب بسته‌بندی با جایگاه بار دستگاه‌ها یا ماشین‌های بارگیری
- بسته‌بندی نوآورانه و مهندسی‌شده (در مقابل فشارهای ناشی از پشته سازی، لرزش، جذر و مد دریا، فشار، رطوبت هوا و … مقاوم باشد.)
اگر بسته‌بندی محصول به لحاظ اندازه مناسب و بهینه نباشد، آنگاه فضای موجود در ماشین بارگیری به هدر خواهد رفت. هدر رفتن 20 درصدی از فضای یک کانتینر حمل بار، هزینه‌ای بیش از 4 درصد بر قیمت تمام‌شده محصول تحمیل خواهد نمود.
درج علائم روی بسته‌بندی‌های صادراتی
مجموعه علائمی برای بسته‌بندی کالاهای صادراتی تعریف‌شده که به‌وضوح چگونگی رفتار با یک محصول را نشان می‌دهد. برخی از این علائم عبارت‌اند از:
- بااحتیاط حمل کنید
- حداکثر ارتفاع پشته سازی
- از این سمت بلند کنید
- در معرض تابش خورشید قرار نگیرد
- حساسیت کالا به رطوبت و دمای بالا
نحوه محاسبه اندازه بسته‌بندی کالای صادراتی
بسته‌بندی‌هایی که ویژه صادرات هستند باید به‌گونه‌ای باشند که استفاده از ماشین‌های حمل بار را به حداکثر برساند. بسته‌ها در جعبه‌های خاصی برای حمل قرار می‌گیرند. جعبه‌ها نیز می‌بایست مضربی از پالت‌های به‌کاررفته باشد. پالت EUR متداول‌ترین پالتی است که در صادرات مورداستفاده قرار می‌گیرد. ابعاد این پالت 1200 در 800 در 144 میلی‌متر است.
اگر جعبه‌های به‌کاررفته، مضربی از ابعاد بالا باشند، حداکثر فضای پالت مورداستفاده قرار خواهد گرفت و طبیعتاً هزینه حمل نهایی بار اقتصادی‌تر خواهد بود.
دقت داشته باشید که بسته‌بندی محصولات صادراتی باید به شکلی باشد که به بهینه‌ترین شکل ممکن به ترتیب
1. در جعبه‌های مخصوص
2. سپس در پالت EUR
3. و سرانجام در کانتینر حمل بار قرار گیرند.
روش‌های بسته‌بندی مناسب صادرات
بسته‌بندی ترانسپورت یا صادراتی، بسته‌بندی مخصوص صادرات است. انتخاب بسته‌بندی مناسبِ صادرات منجر به سودآوری خواهد شد. فاکتورهایی تأثیرگذار در انتخاب روش‌های بسته‌بندی مناسب را چنین می‌توان برشمرد:
- محافظت و ایمنی
- هزینه و قوانین
- روش حمل‌ونقل
یکی از عوامل تأثیرگذار در انتخاب بسته‌بندی کالا برای صادرات، انتخاب روش حمل‌ونقل کالا است. انواع روش‌های حمل‌ونقل کالا عبارت‌اند از:
- هوایی
- دریایی
- ریلی
- زمینی
در مورد هر یک از این روش‌های حمل‌ونقل، فاکتورهای ویژه‌ای در طراحی بسته‌بندی محصول وجود دارند.
گزینه‌های بسته‌بندی منحصربه‌فرد نیستند و می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده نمود. در ادامه به معرفی برخی از انواع بسته‌بندی می‌پردازیم:
- بسته‌بندی آزاد
- رول فلزات
- بیگ بگ یا جامبو بگ
- پُلی بگ
- کارتن پالت
- جعبه چوبی
- بشکه
- شرینک پلاستیکی
- بسته‌بندی عدل
استانداردهای جهانی بسته‌بندی مناسب صادرات
جهت حصول اطمینان از انطباق بسته‌بندی‌ها با استانداردهای صادراتی، استانداردهای صنعتی در سطوح بین‌المللی تعریف‌شده است که در ذیل آمده است:
انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل بی‌خطر (ISTA)
در پایان شما را به مطالعه نوشتاری در خصوص معرفی-استانداردهای-بسته-بندی که توسط انجمن علوم و فناوری بسته‌بندی ایران، تهیه و تدوین‌شده است، دعوت می‌نماییم.
“سندبادسل بزرگترین بستر عمده فروشی آنلاین ، سریع ترین راه پیدا کردن تولید کننده ها و تامین‌کننده های کالاهای عمده فقط تو سندبادسل ممکنه!! “
