ایران و پاکستان به عنوان دو بازیگر مهم در جنوب غربی آسیا و با داشتن مرزهای مشترک پهناور، از کشورهای تاثیرگذار منطقه ای محسوب می شوند. اما با وجود روابط تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ایران و پاکستان و با توجه به امکانات و پتانسیل های موجود میان این دو کشور همسایه، متاسفانه حجم روابط اقتصادی و تجاری در سطح راضی کننده ای نیست. با وجود اینکه بازار 200 میلیون نفری پاکستان بازار خوبی برای بازرگانان ایرانی است اما مشکلات عدیده ای در مسیر مبادلات میان ایران و پاکستان وجود دارد. در این مقاله نگاهی به کلیات صادرات به پاکستان خواهیم داشت.
فهرست مطالب مقاله
درباره پاکستان
جمهوری اسلامی پاکستان از کشورهای جنوب آسیا است . این کشور از شمال با افغانستان و چین، از شمال غربی با افغانستان، از شمال شرقی و شرق با هند و از غرب با ایران همسایه است. پاکستان از جنوب و جنوب غربی به دریای عمان محدود می شود. این کشور دارای 6 منطقهی اصلی و تعریف شده اسلام آباد، پنجاب، سند، سرحد، بلوچستان و همچنین مناطق قبالی می شود.
وضعیت سیاسی و ساختار اداری پاکستان، شکل ناقصی از دموکراسی غربی است. هر یک ایالت ها از نظام پارلمانی خود برخوردار هستند.
پاکستان به لحاظ استراتژیک در منطقه حساسی از آسیا و در مسیر اتصال چین به مدیترانه و هند به آسیای مرکزی واقع شده است. این کشور افزون بر عضویت در سازمان ملل متحد، یونسکو، یونیسف و فائو در سازمان های زیر نیز عضویت دارد:
- غیرمتعهدها
- کنفرانس اسلامی
- آیسیسکو
- سازمان منطقه ای اکو
- عضو ناظر پیمان شانگهای
ارکان اقتصادی پاکستان بر 5 رکن معدن، صنعت، کشاورزی، صید و دامداری استوار است. بیش از 68 درصد مردم پاکستان را روستائیان تشکیل می دهند و اغلب نیز به کشاورزی اشتغال دارند. از این رو، اقتصاد پاکستان بر کشاورزی استوار است. طبق اطلاعات منتشر شده، پاکستان در سال های اخیر پیشرفت چشمگیری در زمینه دامداری و دامپروری داشته است. صنعت ماهیگیری نیز 5.2 درصد از کل صادرات این کشور و به ارزش تقریبی 2.2 میلیارد روپیه را به خود اختصاص داده است.
روابط سیاسی ایران و پاکستان
ایران و پاکستان به عنوان دو بازیگر مهم در جنوب غربی آسیا و با داشتن مرزهای مشترک پهناور، از کشورهای تاثیرگذار منطقه ای محسوب می شوند. با این وجود سردی روابط میان ایران و پاکستان که ناشی از تفاوت موضع این دو کشور در برخی مسائل منطقه ای و بین المللی است، تا سالهای اخیر ادامه داشت.
سندبادسِل، پلتفرمی مطمئن برای خرید و فروش محصولات
با روی کار آمدن دولت حزب عدالت، روابط سیاسی بین دو کشور وارد فاز جدیدی شد. اما متاسفانه تحریم های آمریکا علیه ایران، کارشکنی هایی را در مسیر توسعه تجارت میان ایران و پاکستان موجب شده است. به گفته عمران خان، رئیس جمهور پاکستان، تحریم های ایران عملا جلوی توسعه همکاری تجاری پاکستان با ایران را گرفته است.
روابط تجاری ایران و پاکستان
با وجود روابط تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ایران و پاکستان و با توجه به امکانات و پتانسیل های موجود میان این دو کشور همسایه، متاسفانه حجم روابط اقتصادی و تجاری در سطح راضی کننده ای نیست. آمار منتشر شده توسط سازمان توسعه تجارت ایران، حکایت از کاهش صادرات به پاکستان بین سال های 1397 تا 1399 دارد. گفتنی است پاکستان حدود 3 درصد از ارزش کل صادرات ایران را به خود اختصاص داده است.
مجموع صادرات ایران به پاکستان در دو ماهه نخست 1400، بیش از 151 میلیون دلار بوده است.
همانطور که در نمودار بالا مشخص است ارزش صدور کالا به پاکستان از سال 97 تا 99 روند نزولی را طی کرده است. همچنین طبق آمار منتشر شده توسط اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی تهران، ارزش دلاری واردات ایران از پاکستان بین سالهای 1397 تا 1399 بدین شرح است:
“سندبادسل ، بازاربزرگ عمده فروشی کالا با تنوعی بالا از محصولات به قیمت عمده ، مرجع خرید تجار و بازرگانان ایرانی و خارجی و مرجع محصولات عمده ایرانی”
علیرغم گفتگوهای انجام شده بین ایران و پاکستان در جریان بیستمین کمیسیون مشترک اقتصادی در سال 1396 و ارائه منوی اقتصادی تا سال 2021 مبنی بر افزایش مراودات تجاری به 5 میلیارد دلار، هنوز این مهم محقق نشده است. ظرفیت های تجاری بین ایران و پاکستان بیش از ارزش تجارت کنونی بوده و قابل توسعه و گسترش است.
از زمینه های همکاری میان ایران و پاکستان می توان به بخش هایی چون انرژی، نفت، گاز، پتروشیمی، مواد غذایی، کشاورزی، دارویی و نساجی اشاره نمود . گفتنی است مسائلی چون نزدیکی جغرافیایی، ارزان بودن حمل و نقل، مشابهت فرهنگی و مکمل بودن اقتصاد دو کشور، زمینه های لازم برای گسترش و بهبود روابط را فراهم نموده است.
در حال حاضر برخی از مشکلات پیش روی تجارت میان ایران و پاکستان عبارت اند از:
- نبودن کانال های مالی و بانکی
- نبود استراتژی بلند مدت
- وجود تعرفه های بالا
- فقدان سیستم حمل و نقل مناسب
- قاچاق کالا
قرارداد تجارت آزاد یکی از راه های مهم برای توسعه تجارت بین ایران و پاکستان است.
بازار 200 میلیون نفری پاکستان بازار خوبی برای بازرگانان ایرانی است . همانطور که گفته شد وجود تعرفه های تجاری بالا بین دو کشور از مشکلات قابل توجه تجارت است. هر چند که تعرفه ترجیحی با پاکستان 640 قلم کالا را پوشش می دهد، اما گفته ها حاکی از آن است که این تعرفه تنها در مورد 120 قلم کالا اجرا می شود.
نگاهی اختصاصی به آمار صادرات ایران به پاکستان
همانطور که گفته شد روابط تجاری ایران و پاکستان طی سال های گذشته با فراز و نشیب هایی روبرو بوده است. علیرغم دشواری های موجود صادرات ایران با پاکستان همچنان ادامه دارد. طبق آمار منتشر شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، برخی از بیشترین اقلام صادر شده از ایران به پاکستان عبارت اند از:
- فولاد گرم نورد شده
- پروپان مایع
- روغن های سبک
- قیر نفت
- پسته
- آبمیوه های تغلیظ شده
- سیر خشک
- تخم گشنیز
- شکلات
- گوجه فرنگی
- خرمای زاهدی
- پوست دباغی نشده حیوانات
- بیسگوئیت
- انواع نان
- آلوی خشک
- پیاز و موسیر
- تخم زیره سبز
- سیب زمینی
بیشترین صادرات به پاکستان بر اساس ارزش دلاری، به ترتیب از طریق گمرکات زیر صورت گرفته است:
بررسی اقلام صادراتی در سال 1399، حاکی از آن است که اقلام مطلوب صادراتی به پاکستان محصولات کشاورزی و مواد غذایی (خکشبار، محصولات لبنی، محصولات دامی و ادویه جات) را شامل می شود.
آمار کلی از صادرات و واردات پاکستان
طبق آمار منتشر شده توسط بانک جهانی، مجموع ارزش واردات پاکستان در سال 2019 ، بالغ بر 46 میلیارد دلار بوده که نسب به سال 2017 و 2018 کاهش داشته است. با این وجود پاکستان در واردات رتبه 48 در جهان را دارد. بیشترین واردات به پاکستان از کشورهای چین، امارات، آمریکا، عربستان و اندونزی رخ داده است.
علاوه بر این، ارزش صادرات پاکستان در سال 2019 بیش از 27 میلیارد دلار بوده است. در سال 2019 پاکستان بیشترین صادرات را به کشورهای آمریکا، چین، انگلستان، آلمان و افغانستان داشته است. طبق این آمار این کشور در امر صادرات رتبه 59 را در اختیار دارد.
اقلام وارداتی به پاکستان در سال 2019 ، طبق اعلام بانک جهانی در سه دسته بندی کلی کالاهای زیر را شامل می شود:
- واسطه ای
- مصرفی
- سرمایه ای
10 کالای برتر وارداتی به پاکستان در سال 2019 به ترتیب ارزش دلاری در ذیل آمده است:
- نفت و مواد معدنی
- ماشین آلات صنعتی
- ماشین آلات الکترونیکی
- آهن و فولاد
- مواد شیمیایی
- پلاستیک
- چربی ها و روغن های حیوانی و گیاهی
- وسایل نقلیه موتوری و قطعات آن
- دانه های روغنی
- پارچه
قوانین گمرکی پاکستان
پاکستان از سال 1994 به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمد و از سال 1998 تعرفه کالاهای ورودی را کاهش داد. این میزان کاهش در تعرفه گمرکی در سال 2002 به اوج خود رسید. در حال حاضر دولت پاکستان 4 گروه تعرفه شامل 5، 10، 20 و 25 درصد را برای کالاهای مختلف در نظر گرفته است.
متوسط تعرفه در حال حاضر حدود 15 درصد است که کاهش چشمگیری را نسب به سال 1994 (56 درصد) داشته است. تعرفه گمرکی برای کالاهای مصرفی 25 درصد، برای کالاهای واسطه ای 10 درصد و برای مواد خام 5 درصد می باشد.
مهم ترین نکته برای تجارت با پاکستان شناخت برخی محدودیت ها برای صادرات و واردات است که به قرار زیر هستند:
- دولت فدرال مجاز است که بر اساس قوانین مصوب و بر اساس برخی شرایط خاص، ورود و خروج کالا را محدود و یا ممنوع نموده و یا حتی مقررات جدیدی وضع نماید.
- دولت فدرال می تواند با اعلام رسمی تحت شرایط خاص بر هر یک از کالاهای وارداتی یا صادراتی، همان گونه که در جدول های تعرفه آمده، حداکثر به اندازه ارزش تصمیم گیری شده جهت تنظیم آن کالا عوارض وضع نماید.
- هیچ کالایی بدون مجوز صادر شده از سوی مقامات رسمی و طی کردن مراحل قانونی ، اجازه صادرات و واردات ندارد.
توصیه می کنیم قبل از انجام صادرات به پاکستان از نهادهای مربوطه اطلاعات لازم و به روز را کسب نمایید.
به نقل از سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، در خرداد ماه سال 1385 قانون موافقتنامه تجارت ترجیحی بین دولت ج.ا.ایران و ج.ا.پاکستان به امضاء رسید. همان طور که گفته شد، این تعرفه ترجیحی 640 قلم کالا را در بر میگیرد. گفتنی است در حال حاضر این تعرفه برای نزدیک به 120 قلم کالا اعمال می شود.
برای کسب آمار و اطلاعات بیشتر، ارتباط با اتاق بازرگانی ایران و پاکستان را به شما پیشنهاد می کنیم.
“رایگان و بدون کارمزد، از یک کلیو تا یک کشتی از محصولات غذایی،آرایشی بهداشتی و صنایع دستی رو در سایت سندبادسل بفروش. کافیه فقط ثبت نام کنی!!!! “
