هوش هیجانی چیست و چگونه آن را توسعه دهیم؟

هوش هیجانی مهارتی است که به توانایی فرد در درک، پردازش و بیان احساسات خود و همینطور شناخت احساسات دیگران گفته می‌شود.

چرا هوش هیجانی اهمیت دارد؟

• پرورش مهارت هوش عاطفی برای ایجاد روابط با افراد دیگر ضروری است.
• هوش عاطفی می تواند به شما کمک کند تا از پس چالش های دشوار زندگی خود برآیید و بهتر در هر محیط اجتماعی ادغام شوید.
• توسعه هوش عاطفی می تواند شما را به فردی همدل تر تبدیل کند و به شما امکان می دهد ارتباط خود را با غریبه ها و اعضای جامعه عمیق تر کنید.
• توسعه هوش هیجانی برای یک زندگی اجتماعی پر رونق بسیار مهم است.

رابطه با خود

اما هوش هیجانی نه تنها روابط ما با دیگران را بهبود می بخشد، بلکه ما با درک و ارتباط بهتر با احساسات و نیازهایمان، می‌توانیم زندگی متعادل‌تری داشته باشیم و از سلامت روانی بهتری برخوردار باشیم. حتی اگر متوقف کردن «گفتگوی درونی» دشوار باشد، از طریق هوش هیجانی می‌توانیم یک گفتگوی درونی دلسوزانه‌تر با خود ایجاد کنیم.

آینده کاری

هوش هیجانی جدا از اینکه برای روابط شخصی و کاری بسیار مفید است، می تواند منبع شغل آینده شما نیز باشد. اکثر متخصصان رباتیک و هوش مصنوعی می گویند وظایفی که نیاز به هوش هیجانی دارند، سخت ترین کارهایی هستند که با ماشین جایگزین شوند و بنابراین در آینده کار ضروری خواهند بود.

به گفته لوپس، کوته و سالوی Lopes, Côté, and Salovey- (2006)توانایی بیشتر مدیریت احساسات می‌تواند از بسیاری جهات در عملکرد کاری مفید باشد. استفاده از هوش هیجانی در محل کار می‌تواند تصمیم‌گیری را بهبود بخشد، به تعاملات اجتماعی کمک کند و توانایی کارکنان را برای مقابله با مواقع استرس‌زا افزایش دهد.

“سندبادسل، بازاربزرگ عمده فروشی کالا با تنوعی بالا از محصولات به قیمت عمده، مرجع خرید تجار و بازرگانان ایرانی و خارجی و مرجع محصولات عمده ایرانی”

هوش هیجانی چیست؟ 3 مثال

بسیاری از مردم درک شهودی از چیستی هوش هیجانی دارند، اما افراد آکادمیک بر سر تعریف و ساختار هوش هیجانی (EQ یا EI) اختلاف نظر دارند.  

پیتر سالوی و جان مایر -Peter Salovey and John Mayer- اولین کسانی بودند که نظریه روانشناختی هوش هیجانی را توسعه دادند و EQ را اینگونه تعریف کردند:

«هوش عاطفی به مجموعه‌ای از مهارت‌های فرد در ارزیابی و بیان دقیق احساسات خود و دیگران، کنترل مؤثر هیجان در خود و دیگران، و استفاده از احساسات برای ایجاد انگیزه، برنامه‌ریزی و موفقیت در زندگی گفته می شود».

از این منظر، هوش هیجانی می تواند تقریباً در تمام زمینه های زندگی مفید باشد. به چند نمونه از هوش هیجانی در عمل نگاه کنید.

خودآگاهی و رهبری

آگاهی ما از احساساتمان در شکل گیری روابط (شات و همکاران، 2001) و توانایی رهبری دیگران اهمیت اساسی دارد (رزته و سیاروچی، 2005).

جاسیندا آردرن، نخست وزیر نیوزیلند به دلیل توانایی اش در گوش دادن، ابراز همدلی و ارتباط با مردم در بحران های جهانی مورد تحسین قرار گرفته است. مدیر عامل Today Magazineمی گوید: «ما می توانیم از توانایی آردرن در مدیریت موثر احساساتش درس های زیادی بیاموزیم، زیرا خودآگاهی پایه ای است که همه چیز بر روی آن ساخته شده است.»

“خرید و فروش عمده آجیل و خشکبار به راحتی چند کلیک ! سندبادسل بزرگترین پلتفرم آنلاین خرید و فروش عمده”

تصمیم گیری

دانیل گولمن، روانشناس و متخصص EQ (2019) توصیه می کند که به قلب خود گوش دهید، زیرا سیگنال‌های احساسی ما را به سمت تصمیم‌های «درست» راهنمایی می‌کند.

برای حمایت از این موضوع، سئو و بارت -Seo and Barrett (2007) دریافتند سرمایه‌گذارانی که احساسات شدیدتری را تجربه می‌کردند و در تمایز بین احساسات بهتر عمل می‌کنند، عملکرد بهتری در تصمیم‌گیری داشتند.

مدیریت استرس و سلامت روان

داشتن آگاهی و توانایی مدیریت احساسات می تواند ما را برای مقابله با احساسات و موقعیت های دشوار آماده کند (Gohm, Corser, & Dalsky, 2005) و از آرامش روانی ما بیشتر حمایت کند (Fernandez-Berrocal, Alcaide, Extremera, & Pizarro, 2006).

شاهزاده هری، دوک ساسکس، علناً در مورد مبارزات خود با سلامت روان صحبت کرده است که در نهایت او را به دنبال یافتن درمان سوق داد. CNN Health تاکید کرد که چگونه پرنس هری با صحبت و بیان احساساتش با دیگران سلامت روان را به موضوع قابل قبول تری برای صحبت، به ویژه برای مردان تبدیل کرد (Duffy, 2021).

مدل های هوش هیجانی

مدل هوش هیجانی یکپارچه مایر و سالوی

مدل یکپارچه مایر و سالوی (1997) شامل چهار توانایی عاطفی به هم پیوسته است:

1. ادراک و ابراز احساسات

توجه به احساسات خود و درک احساسات دیگران و همچنین توانایی تشخیص بین احساسات مجزا.

2. استفاده از احساسات برای تسهیل تفکر

چگونه احساسات را با تفکر خود ترکیب می کنید و در می یابید چه زمانی و چگونه احساسات می تواند در استدلال مفید باشد.

3. درک و تجزیه و تحلیل احساسات

ظرفیت رمزگشایی احساسات، درک معنای آنها و درک اینکه چگونه آنها با یکدیگر ارتباط دارند و در طول زمان تغییر می کنند.

4. کنترل احساسات

گشودگی نسبت به همه احساسات و توانایی کنترل احساسات خود و دیگران برای تسهیل رشد و بینش.

مدل هوش اجتماعی و عاطفی بار-آن (Bar-On’s model)

مدل ترکیبی بار-آن (1997، 2006) ادعا می‌کند که EQ ترکیبی از شایستگی‌ها، مهارت‌ها و «تسهیل‌کننده‌ها» است که به نحوه بیان افراد، پاسخ به چالش‌ها در محیط خود و ارتباط با دیگران کمک می‌کند.

بار-آن (2006) پیشنهاد می کند که 10 مؤلفه متمایز زیر، مبنای هوش عاطفی و اجتماعی است:

5. احترام به خود
6. آگاهی عاطفی
7. راسخ بودن
8. یکدلی
9. روابط بین فردی

• تحمل استرس
• کنترل محرک
• آزمون حقیقت
• انعطاف پذیری
• حل مشکل

خودشکوفایی، استقلال، مسئولیت اجتماعی، خوش‌بینی و شادی در ابتدا به عنوان مؤلفه‌های EQ در نظر گرفته می‌شدند اما بعداً به عنوان «تسهیل‌کننده» EQ معرفی شدند (بار-آن، 2006).

نظریه EQ دانیل گلمن

دانیل گولمن (1995) مفهوم هوش عاطفی را در کتاب  تحسین برانگیز خود «هوش هیجانی» رواج داد.

گولمن مفهوم گسترده تری از توانایی های EQ ارائه داد که شامل “خودکنترلی، پشتکار، و توانایی ایجاد انگیزه در خود” است. گولمن (2001) پیشنهاد کرد که EQ نشانه‌ای از «پتانسیل» فرد برای توسعه شایستگی‌های عاطفی (یعنی مهارت‌های عملی) است که می‌تواند به پیشرفت کاری فرد کمک کند.

نظریه اولیه او هوش عاطفی را در پنج حوزه کلیدی ترسیم کرد:

1. شناخت احساسات خود
2. مدیریت احساسات
3. ایجاد انگیزه در خود
4. شناخت احساسات در دیگران
5. مدیریت روابط

چگونه می توان هوش هیجانی را پرورش داد؟

در مصاحبه ای با بخش آموزش مداوم هاروارد (2019)، مارگارت اندروز، مربی هوش هیجانی در رهبری، اقدامات زیر را برای پرورش EQ بیان کرد:

1. احساسات خود را بشناسید و بیان کنید.

توجه کردن و برچسب زدن به احساساتتان می تواند به شما کمک کند بهترین راه را برای پاسخ به موقعیت ها انتخاب کنید.

2. بازخورد بخواهید

حتی اگر شما را عصبانی کند، دریافت نظرات دیگران در پرورش هوش عاطفی شما مفید است. از مردم بپرسید که فکر می‌کنند شما چگونه با موقعیت‌های دشوار برخورد می‌کنید و به احساسات دیگران پاسخ می‌دهید.

3. مطالعه کنید

خواندن کتاب از دیدگاه دیگران می تواند درک شما را از دنیای درونی آنها عمیق تر کند و آگاهی اجتماعی را افزایش دهد.

4. احساسات خود را بپذیرید

احساسات خود را به خاطر آنچه هستند بپذیرید و از آنها قدردانی کنید. احساسات هرگز اشتباه نیستند. آنها از شما حمایت کنند.

5. آماده باشید

به طور ذهنی به این فکر کنید که چگونه با احساسات دشوار در آینده کنار می آیید تا وقتی که زمانش فرا رسید احساس آمادگی بیشتری کنید.

6. احساسات دیگران را در نظر بگیرید

در نظر بگیرید که چگونه انتخاب های شما می تواند بر دیگران تأثیر بگذارد – قبل از انجام کاری که می تواند بر آنها تأثیر بگذارد، تصور کنید که آنها چه احساسی دارند.

“سندبادسل بزرگترین بستر عمده فروشی آنلاین ، سریع ترین راه پیدا کردن تولید کننده ها و تامین‌کننده های کالاهای عمده فقط تو سندبادسل ممکنه!!”