بی شک تولید و مصرف غذای حلال قدمتی به تاریخ ظهور اسلام دارد. اما این مقوله در دو دهه اخیر به شدت مورد توجه تجار و سرمایه گذاران قرار گرفته است؛ به شکلی که امروزه تجارت غذای حلال ، به تجارتی جهانی و پرسود مبدل شده است. در این مقاله با سندبادسل همراه باشید.
فهرست مطالب مقاله
صنعت غذای حلال
در دین اسلام به غذاهایی حلال گفته می شود که مصرف آنها طبق دین و شریعت مجاز اعلام شده باشد. صنعت حلال نیز صنعتی است که از نظر عقل و شرع جایز است. صنعت حلال تعریفی فراتر از غذای حلال دارد. در صنعت حلال صنایعی چون داروسازی، مواد آرایشی و بهداشتی، پوشاک، هتلداری و … نیز می گنجند.
صنعت حلال گردش مالی بیش از 2500 میلیارد دلار دارد. از این رقم حدود 800 میلیارد دلار آن به تجارت غذای حلال تعلق دارد.
در سالهای اخیر، بازار غذای حلال در جهان با رشد قابل توجهی روبرو بوده است. علت این امر را چنین می توان برشمرد:
- تمایل غیرمسلمانان به مصرف غذای حلال
- کیفیت بالای محصولات حلال
- افزایش قدرت خرید مسلمانان
- آگاهی نسبت به برند غذای حلال
در حال حاضر کشورهای غیرمسلمان با سرمایه گذاری در این صنعت، پا به عرصه صادرات و تامین نیازهای کشورهای مسلمان گذاشته اند. آمارهای جهانی حاکی از آن است که صنعت غذای حلال بین سالهای 2015 تا 2020 ، رشدی بالغ بر 400 میلیارد دلار را تجربه کرده است. نمودار زیر پیش بینی میزان رشد صنعت غذای حلال به تریلیون دلار را نشان می دهد.
ارزش جهانی تجارت غذای حلال در سال 2020، رقمی بالغ بر 1.9 تریلیون دلار برآورد شده است.
سندبادسِل، پلتفرمی مطمئن برای خرید و فروش محصولات
ظرفیت بازار جهانی غذای حلال
طبق آمارها، حدود 1.8 میلیارد مسلمان در جهان زندگی می کنند که فرصتی منحصر بفرد را برای تجارت غذای حلال ایجاد نموده است. با توجه به افزایش سالانه 2.2 درصدی جمعیت، مسلمانان تا سال 2050 حدود 30 درصد جمعیت جهان را تشکیل خواهند داد. این ارقام نشان می دهد که بازاری پررونق و سودآور پیش روی تولیدکنندگان محصولات غذایی حلال است.
بر پایه گزارش ها، ظرفیت کشورهای منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) در محصولات غذایی حلال بیش از 441 میلیارد دلار است. در حال حاضر ارزش بازار محصولات حلال در کشورهای جنوب و شرق آسیا به ترتیب حدود 238 و 230 میلیارد دلار برآورد می شود. این ارقام برای آسیای مرکزی و آفریقای جنوبی به ترتیب 218 و 127 میلیارد دلار است. جدول زیر ارزش تقریبی بازار حلال کشورهای همکاری اسلامی را نشان می دهد.
به دلیل رشد قابل توجه تجارت غذای حلال در جهان، بسیاری از کشورهای غیرمسلمان نیز علاقه مندِ ورود به این بازار هستند. در حال حاضر، کشورهایی چون تایلند، انگلستان و آمریکا به این بازار توجه جدی دارند. نکته قابل توجه آنکه محصولات غذایی حلال در بازارهای اروپا 15 تا 30 درصد گرانتر از سایر محصولات به فروش می رسند.
بررسی های انجام شده در مناطق مسلمان نشین اروپا نشان می دهد که بیش از 61 درصد مدارس در این مناطق از گوشت خوک استفاده نمی کنند. همچنین 12 درصد مدارس نیز صرفا غذای حلال در مدارس سرو می کنند.
ارزش بازار حلال در ایالات متحده با حدود 7.5 میلیون مسلمان، بیش از 98 میلیارد دلار برآورد شده است.
شرکت های به نام در حوزه غذای حلال
شرکت های به نام و کلیدی در تولید و ارائه محصولات غذایی حلال در جهان عبارت اند از:
- QL Foods Sdn Bhd
- Al Islami Foods Co.
- DagangHalal Group
- Saffron Road
- Kawan Foods Berhad
- Janan Meat Ltd
- Prima Agri-Products Sdn Bhd
- Cargill
- BRF S.A.
- Nestle S.A.
- Tahira Foods Ltd.
- Al-Falah Halal Foods Ltd
در حال حاضر، شرکت چند ملیتی نستله نه تنها از رهبران تجارت حلال در جهان است؛ بلکه یکی از معتبرترین گواهینامه های حلال را برای محصولات غذایی صادر می کند. بررسی ها نشان می دهد که میزان فروش این شرکت در کشورهای اسلامی، رقمی بالغ بر 6.6 میلیارد دلار است. گفته می شود که شرکت نستله بیش از 85 کارخانه حلال در سراسر جهان تاسیس کرده است.
شرکت های بین المللی چون نستله، مک دونالد، کنتاکی، یونیلور، والمارت و … توجه ویژه ای به غذای حلال دارند.
موسسه جهانی حلال
موسسه جهانی حلال که وابسته به مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی است، در سال 2007 تاسیس شد. این موسه در سال 2010 و پس از تصویب استانداردهای غذای حلال توسط سازمان همکاری های اسلامی، فعالیت خود را در قالب بخش های «علم حلال» ، «مقررات حلال» و «اخلاق حرفه ای حلال» گسترش داد.
در حال حاضر فعالیت های موسسه در بخش های غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی، پوشاک و خدمات بدین شرح است:
- فرهنگ سازی حلال
- استانداردسازی حلال
- مقررات سازی حلال
- ساختارسازی حلال
- تجاری سازی حلال
گفتنی است موسسه جهانی حلال دارای دو کمیته فقهی و علمی است. این دو کمیته درخصوص مبانی حلال از نظر انطباق با موازین شرعی و روش های علمی فعالیت دارند. در بخش اداری و تجاری نیز دو نهاد « انجمن دارندگان نشان حلال» و «کنسرسیوم حلال» در زمینه تدوین مقررات و استانداردهای حلال خدمات خود را ارائه می دهند.
استانداردهای موسسه جهانی حلال توسط کارشناسان کشورهای اسلامی تدوین شده است. در حال حاضر موسسه استاندارد و اندازه شناسی کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی، صدور استاندارد حلال را بر عهده دارد. اخذ این استاندارد به منزله حلال بودن مواد غذایی است و با داشتن این نشان می توان به بازار غذای حلال ورود پیدا کرد.
اولین گواهی حلال در سال 1960 توسط آرژانتین مطرح شد. پس از آن کشورهایی چون مالزی، ترکیه، فلیپین، سنگاپور و اندونزی نیز به جمع کشورهای صادرکننده گواهی حلال پیوستند.
درباره مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی ایران
مرکز تحقیقات و اطلاع رسانی اتاق اسلامی (ایکریک) نهادی خصوصی و زیرمجموعه اتاق بازرگانی است. این مرکز تنها سازمان بین المللی از خانواده کشورهای عضو همکاری اسلامی است که ماهیت خود را با امضاء تفاهم نامه میان رئیس اتاق ایران و رئیس وقت اتاق بازرگانی اسلامی کسب کرد. ایکریک موفق شده، گواهی حلال این مرکز را به عنوان برند جهانی ثبت و معرفی نماید.
به گفته کارشناسان، در حال حاضر سهم ایران در تجارت غذای حلال حدود 1 درصد است.
هدف اولیه این مرکز، شناسایی فرصت های تجاری در کشورهای مسلمان است. معرفی و توسعه گواهی حلال ایکریک می تواند افزایش سهم ایران از بازار حدود 1.9 تریلیون دلاری غذا و نوشیدنی حلال را به همراه داشته باشد. متاسفانه تاکنون دولت در راستای گسترش تجارت حلال، نقش چندانی در این صنعت نداشته است. همین امر منجر شده که ایران علیرغم دارا بودن پتانسیل بالا، سهم ناچیزی در بازار جهانی غذای حلال داشته باشد. بی شک نقش حمایتی دولت در زمینه تجارت حلال می تواند بسیار مثمر ثمر واقع شود. برخی از حمایت های دولتی را چنین می توان بر شمرد:
- تاسیس آزمایشگاه های مجهز برای ارزیابی، انطباق و اندازه شناسی حلال در سطح ملی و منطقه ای
- همکاری با بخش خصوصی برای دریافت استانداردهای لازم
- رایزنی با نهادهای دولتی، سازمان های معتبر تجاری در کشورهای هدف به منظور ایجاد بستر مناسب برای حضور بخش خصوصی
- برنامه ریزی و سیاست گذاری مناسب برای افزایش سهم ایران در تجارت جهانی حلال
به استناد مصوبه نامه شماره ۲۴۰۴۳/ت۵۲۱۵۶ھ مورخ ۲۹/۰۲/۱۳۹۵ هیات وزیران و دستورالعمل اجرائی شورای سیاست‌گذاری و راهبری تجارت محصولات و خدمات حلال، کمیته تجارت کالا و خدمات حلال به ریاست ایکریک در کنار سه کمیته دیگر به نام‌های کمیته فقهی به ریاست نماینده ولی‌فقیه در جهاد کشاورزی، کمیته استانداردسازی کالا و خدمات حلال به ریاست سازمان استاندارد و کمیته دانش فناوری مرتبط با کالا و خدمات حلال به ریاست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ایجاد شد.
سازمان های ارائه دهنده استاندارد حلال در جهان
مهم ترین سازمان های ارائه دهند استانداردهای حلال در جهان در جدول زیر آمده است:
علیرغم اینکه صنعت حلال در تجارت جهانی جایگاه ویژه ای کسب کرده اما چندان مورد توجه مسئولین کشوری قرار نگرفته است. همین امر موجب شده که ایران تنها سهم 1 درصدی از تجارت غذای حلال را به خود اختصاص دهد. در حالی که اگر ایران بتواند سهم خود را به 10 درصد افزایش دهد، تقریبا درآمدی معادل 80 میلیارد دلار کسب خواهد نمود.
بیشتر بخوانید: فرصت های صادراتی ایران
