بسته بندی مدرن محصولات کشاورزی

در مقاله «بسته بندی مناسب صادرات» از نحوه بسته بندی صادراتی، استانداردها و بایدها و نبایدها گفتیم. در این مقاله به بسته بندی مدرن محصولات کشاورزی خواهیم پرداخت. با سندبادسل همراه باشید.

بسته بندی محصولات کشاورزی

بسته بندی، فرآوری و نگهداری صحیح محصولات کشاورزی از راه هایی است که می تواند چرخه تولید را کامل می نماید. مجموعه این فرآیندها، نه تنها از ضایع شدن محصولات کشاورزی جلوگیری می نماید؛ بلکه موجب ایجاد ارزش افزوده و همچنین اشتغال زایی نیز می شود.

بسته بندی و درجه بندی کیفی محصولات کشاورزی از عملی ترین و ساده ترین اقدامات است. این دو فرآیند توسط ماشین آلات ساده و تولید داخل انجام می شود و از اینرو در مناطق روستایی به سهولت قابل پیاده سازی و اجرا است. ناگفته نماند که بسته بندی نیز مانند هر صنعتی نیاز به تخصص و آکاهی دارد. در اجرای صحیح این فرآیند علاوه بر نکات علمی به نکات عملی نیز باید توجه شود.

سندبادسِل، پلتفرمی مطمئن برای خرید و فروش محصولات

تعریف بسته بندی

بسته بندی از اصول مهم در چرخه تولید است که دو نقش اساسی را ایفا می نماید:

• حفاظت از محصولات و بهبود ماندگاری
• تبلیغ و معرفی محصول

موسسه بین المللی بسته بندی، آن را به عنوان پوشش محصول تلقی نموده و ویژگی های زیر را برای آن قائل شده است:

• ظرف باشد
• از محصول محافظت و نگهداری کند
• اطلاعات مورد نیاز را به خریدار منتقل کند

اهمیت بسته بندی محصولات کشاورزی

همانطور که گفته شد، بسته بندی محصولات کشاورزی موجب نگهداری و حفاظت کالا در برابر عوامل محیطی می شود. از سوی دیگر بسته بندی مناسب محصولات کشاورزی نقش مهمی در تصمیم گیری مشتریان در هنگام خرید دارد. کیفیت مطلوب بسته بندی های موجب حفظ محصولات کشاورزی از فساد، له شدگی، آسیب دیدگی و … می شود. همچنین بسته بندی موجب می شود که حمل و نقل محصولات کشاورزی نیز آسان تر بوده و در مسیرهای طولانی از آسیب و هدر رفت محصولات جلوگیری شود.

بسته بندی مدرن محصولات کشاورزی، از ارکان مهم صادرات این قبیل محصولات است.

مجموعه عوامل آسیب زا به محصولات کشاورزی را چنین می توان دسته بندی کرد:

• مکانیکی شامل ضربه، فشار، سایش
• تغییرات آب و هوایی که موجب تغییرات شیمیایی و ظاهری میشود
• آلودگی های محیطی مانند میکرب، باکتری و قارچ
• دستکاری و تقلب

بیشتر بخوانید: اهمیت طراحی گرافیکی بسته بندی

علل تمرکز بر بسته بندی محصولات کشاورزی

بی شک تمرکز بر ایجاد و توسعه صنایع بسته بندی محصولات کشاورزی، منافع بسیاری به همراه دارد. برخی از مزایا را چنین می توان نام برد:

• ایجاد اشتغال پایدار
• کاهش میزان ضایعات محصولات کشاورزی
• افزایش صادرات و ارزآوری

نکته مهم دیگر آنکه، اجرای درست و اصولی بسته بندی محصولات کشاورزی موجب ارتقاء مشتری پسندی محصولات می شود. با تامین رضایت مشتریان، میزان تقاضای محصولات در دراز مدت افزایش می یابد. افزایش تقاضای محصولات کشاورزی در بازار، این موارد را به دنبال خواهد داشت:

• دلگرمی بیشتر کشاورزان به تولید
• افزایش درآمد عمومی کشاورزان
• کاهش مهاجرات از مناطق روستایی به مناطق شهری
• ایجاد توسعه پایدار در بخش کشاورزی

بسته بندی، راه حل افزایش درآمد برای کشاورزان

اغلب کشاورزان، بسته بندی محصولات کشاورزی را امری هزینه بر می دانند. از اینرو سعی میکنند با کمترین قیمت ممکن محصولات خود را به دست مصرف کننده برسانند که این خود گاهی ضررهای بیشتری را برای آنان به همراه دارد. در حقیقت بسته بندی مناسب خود گونه ای از سرمایه گذاری است؛ چرا که یک بسته بندی مناسب می تواند از فساد و آسیب محصولات و ضررهای مالی جلوگیری کند. علاوه بر آن، بسته بندی جذاب و کارآمد توجه مشتریان بیشتری را برای خرید به خود جلب می نماید.

بیشتر بخوانید: با ضایعات محصولات کشاورزی چه کنیم؟

درجه بندی و بسته بندی محصولات کشاورزی

در حقیقت محصولات کشاورزی، مواد اولیه صنایع غذایی هستند. این محصولات چه برای مصرف تازه خوری و چه قرارگیری در فرآیند فرآوری، بایستی درجه بندی شوند. در درجه بندی محصولات کشاورزی دو ویژگی مهم، مورد توجه قرار می گیرد:

• درجه رسیدگی محصولات کشاورزی
• یکنواختی محصول از نظر شکل و اندازه

درجه رسیدگی محصول و زمان برداشت آن، برای مرحله بسته بندی و فرآوری دارای اهمیت است. محصولات کشاورزی از لحاظ رسیدگی باید مشابه هم بوده و در زمان مناسبی برداشت انجام شده باشد. قراگیری میوه های بیش از حد رسیده در بسته بندی محصولات، امکان فساد سایر محصولات را نیز بالا می برد.

محصولات تازه و سفت معمولا برای مصرف تازه خوری مناسب هستند. از سوی دیگر استفاده از محصولات بیش از حد رسیده که دارای له شدگی هستند نیز برای رآوری مناسب نیست؛ چرا که ممکن است در طی فرآیندی چون کنسروسازی بافت آنها کاملا از بین برود.

وجود سردخانه های مناسب، تکمیل کننده فرآیند درجه بندی و بسته بندی محصولات کشاورزی است.

نحوه درجه بندی محصولات برای بسته بندی

بی تردید خرید کالاهای خوش ظاهر و با کیفیت، خواسته اصلی مشتریان در فرآیند خرید است. از اینرو ارائه محصولات کشاورزی با شرایطی بهتر به بازار، افزایش میزان فروش را در پی خواهد داشت. به طور معمول، محصولاتی که از ظاهر و کیفیت بهتری برخوردار هستند با قیمت بیشتری در بازار به فروش می رسند. تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از مشتریان محصولات کشاورزی را از روی ظاهر انتخاب و خریدار می کنند.  برای مثال در خرید میوه تازه معمولا این نکات مورد توجه مشتریان قرار می گیرد:

• وضعیت ظاهری
• رنگ محصول
• سلامت و پاکیزگی محصول
• نحوه چیرمان محصول در بسته ها

در حال حاضر مرجع اصلی برای تعیین ویژگی های مطلوب یک محصول درجه بندی شده، موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی است.

انواع بسته بندی مدرن محصولات کشاورزی

یکی از روش های سنتی و رایج بسته بندی محصولات کشاورزی، استفاده از جعبه های چوبی و پوشال کاغذی است. اما امروزه روش های نوینی برای بسته بندی محصولات ارائه شده است. برخی از این روشها در ادامه معرفی شده اند:

• جعبه کارتنی: بسته به نوع محصول میزان ضخامت و مقاومت کارتن ها متفاوت است.
• باکس و پالت کارتنی: از این روش برای بسته بندی محصولات جالیزی استفاده می شود.
• سبد و ظروف پلاستیکی: این روش معمولا برای محصولات باغی کاربرد دارد.
• کیسه های پلاستیکی: از کیسه های پلاستیکی نانو برای بسته بندی صیفی جات مورد استفاده قرار می گیرد.
• بسته بندی پلیمری: این روشی علمی و صنعتی برای بسته بندی محصولات کشاورزی به ویژه سبزیجات است.
• کیسه های توری: توری راشل بیشتر برای بسته بندی سیب زمینی، پیاز و مرکبات مورد استفاده قرار می گیرد.

طبق اعلام وزارت جهاد کشاورزی، سالانه حدود 35 درصد از محصولات کشاورزی در فرآیند تولید و عرضه به ضایعات تبدیل می شود. این حجم از ضایعات می تواند غذای بیش از 15 میلیون نفر را تامین کند.

راهکارهای کاهش خسارت های ناشی از بسته بندی

همانطور که گفته شد، هدف از بسته بندی محصولات کشاورزی حفظ کیفیت محصولات تا زمان رسیدن به مقصد است. به منظور بروز هر گونه خسارت احتمالی، رعایت مجموعه ای از نکات ضروری است:

• اگر بسته بندی به نحوی باشد که میوه ها در تماس با یکدیگر باشند، آمکان آسیب دیدن محصولات در بسته وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکل برخی روشها توصیه می شود:
  • پیچیدن میوه ها درون لایه های محافظ یا کاغذی
  • استفاده از شانه های مخصوص میوه
  • قرار دادن میوه ها به صورت جداگانه در کیسه های پاکتی یا کاغذهای کرافت
  • استفاده از لایه های جداکننده بین میوه ها
• اگر محصولات زیاد شل و یا فشرده بسته بندی شوند، احتمال آسیب دیدن محصول در فرآیند حمل و نقل بسیار زیاد است.
• محصولات پرحجم مانند کاهو، کرفس، اسفناج و … باید به صورت فشرده بسته بندی شوند تا از آسیب آنها در هنگام حمل و نقل جلوگیری شود.

برای بهره مندی از بسته بندی کمی و کیفی محصولات کشاورزی، توصیه می شود از تجارب شرکت های ارائه دهنده خدمات بسته بندی محصولات کشاورزی استفاده نمایید.